Condenseren: wat is dat?

In dit artikel leer je alles bij over de werking van condensatie in huis (tegen muren en glas).

Zoals je weet, komt water voor als ijs, vloeistof en gas. Deze drie vormen van water gelden niet alleen voor water zoals dit uit de kraan komt. Ook bevroren water (ijs) en gekookt water (waterdamp) komen we dagelijks tegen in huis. Denk aan de diepvriezer, de douche of als je water opwarmt voor thee.

In dit artikel gaan we dus specifiek bespreken hoe condensatie werkt en welke effecten dit kan hebben in je huis. We kunnen condens onder meer zien in de doucheruimte, de keuken, en in kelder- en kruipruimtes. Meer bepaald condensatie tegen muren kan nadelige gevolgen hebben en tal van vochtproblemen veroorzaken. Door goed te begrijpen waardoor het condensatieproces ontstaat, kan je hier ook iets tegen doen.

Wat is waterdamp?

Zonder waterdamp kan geen condens ontstaan. Je vindt waterdamp uiteraard terug in gasvorm: het zit in dezelfde lucht die je voortdurend inademt. Waterdamp wordt natuurlijk ook wel eens luchtvochtigheid genoemd. In ieder geval is waterdamp iets onzichtbaars: het is een mengeling van waterdeeltjes met gewone lucht. Zeker als je een douche neemt of kookt, is deze waterdamp heel zichtbaar (bijvoorbeeld als condensaanslag op je badkamerspiegel). De damp die je bijvoorbeeld ziet bij het douchen of koken, is een mengsel van waterdeeltje in lucht.

Belangrijk: waterdamp heeft een lagere temperatuur dan die van het kookpunt van water en is dus geen echt gasvormig water. Dit heeft te maken met het zogenoemde dauwpunt.

Hoe ontstaat waterdamp?

Als je waterdamp ziet, betekent dit dat de omgevingstemperatuur lager is dan het dauwpunt.

Naarmate de luchtvochtigheid toeneemt, gaat het dauwpunt dichter naar de temperatuur van de lucht. Naarmate de damp afkoelt, kan het minder waterdeeltjes bevatten. Deze twee processen zorgen ervoor dat bij voldoende afkoeling de lucht verzadigd raakt met waterdamp, bij het dauwpunt, en kan dan gaan condenseren. Het voorgaande is nogal technisch, maar het kernpunt is dat damp niet de temperatuur van kokend water heeft en waterdeeltjes bevat, en door de waterdeeltjes is die zichtbaar.

Hoe ontstaat condensatie

Condensatie gebeurt natuurlijk niet alleen in huis, maar ook daarbuiten. ’s Nachts koelt de luchttemperatuur af tot onder het dauwpunt en krijgen we dauw: heel gekend van de dauwdruppels op de grassprietjes bijvoorbeeld!

In de woning ontstaat condensatie in een ruimte met onvoldoende ventilatie. Hierdoor blijft warme en vochtige lucht in deze ruimtes hangen, met alle kansen om te condenseren tegen de koudere oppervlaktes zoals muren, plafond, vloeren of ramen.

Deze waterdamp gaat dus over in druppels indien geen uitweg bestaat via ventilatieroosters, een raampje op een kier, een opening onder de deur of een mechanisch ventilatiesysteem.

De plek waar condensatie het meest op te zien is, is het raam of de spiegel. Door het temperatuurverlaging wordt de waterdamp dan weer vloeibaar. Maar ook tegen koude buizen (bijvoorbeeld bij de wastafel) kan waterdamp condenseren. Ook krijg je bij condensatie het feit dat poreuze oppervlakken zoals muren, pleisterwerk, behang of bepaalde soorten verf schade optreedt.

Deze condensatieschade zal zich uiten in afbrokkelend pleisterwerk en/of schimmelvorming. Deze vochtproblemen op basis van condensatie kan je enkel vermijden door te zorgen voor voldoende ventilatie in deze vochtige ruimtes. Zeker in keukens en badkamers is ventilatie extra belangrijk!